Ο Σεπτέμβριος πλησιάζει και αυτό σημαίνει ότι ξεκινά η νέα σχολική χρονιά.
Για τα παιδιά που θα πάνε πρώτη φορά στο σχολείο, είτε αυτό είναι παιδικός ή βρεφονηπιακός σταθμός, είναι ένα νέο ξεκίνημα. Και όπως κάθε νέο ξεκίνημα, είναι φυσιολογικό να έχει και μία περίοδο προσαρμογής.
Η περίοδος προσαρμογής, συχνά, στρεσάρει και τους γονείς, πέρα από τα ίδια τα παιδιά, οπότε σκέφτηκα αφενός να μοιραστώ την προσωπική μου εμπειρία από την περσινή μας προσαρμογή στον βρεφονηπιακό και αφετέρου να γράψω κάποια tips, ως ψυχολόγος (ίσως δεν το ξέρατε αυτό για εμένα, αλλά έχω άδεια άσκησης επαγγέλματος, MsC Applied Psychology, CBT & ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή) ώστε να γίνει η προσαρμογή πιο ομαλή για όλη την οικογένεια!
Η δική μου εμπειρία
Ο λουκούμης ξεκίνησε πέρσι βρεφονηπιακό, όταν ήταν 17 μηνών. Ομολογώ, ότι το είχα πάρει πολύ χαλαρά πριν ξεκινήσει και δεν μου δημιουργούσε άγχος η ιδέα. Μας είχαν μιλήσει από το σχολείο και μας είχαν δώσει οδηγίες. Όλη η διαδικασία θα γινόταν σταδιακά. Την πρώτη μέρα θα έμενε μαξ 1 ώρα και μετά, ανάλογα με τις αντιδράσεις του παιδιού, θα προσθέταμε χρόνο. Είχαμε κάνει μία μικρή προετοιμασία πριν ξεκινήσει σχολείο. Του αναφέραμε συνέχεια για το σχολείο και του λέγαμε τι θα κάνει εκεί και είχαμε πάει 2-3 φορές έξω από το σχολείο ώστε να το δει.
Περιττό να σας πω ότι την πρώτη μέρα που τον άφησα στην πόρτα και άρχισε να κλαίει, αν και ψύχραιμη μπροστά του, μόλις μπήκα στο αυτοκίνητο έβαλα τα κλάματα. Όσο καλά και να έχεις προετοιμαστεί, αν βλέπεις το παιδί σου να κλαίει και να φωνάζει μαμά, θα λυγίσεις! Ειδικά εγώ που μέσα μου έχω έντονο το άγχος της εγκατάλειψης και σε εκείνη τη φάση το καθρέφτιζα στο παιδί μου. Το μοιράζομαι, καθώς είναι πολλές φορές που οι γονείς προβάλουμε δικά μας προσωπικά θέματα και ανησυχίες στα παιδιά μας, οπότε θεωρώ σημαντικό να τα αναγνωρίζουμε!
Ευτυχώς, σε εμάς κάθε μέρα πήγαινε και καλύτερα. Ήθελε να παίρνει μαζί του ένα αρκουδάκι του (το νανά του, όπως το λέμε), οπότε τον αφήναμε να το έχει μαζί για ασφάλεια και μέσα σε 10 μέρες, σε συνεννόηση με το σχολείο πάντα, είχε προσαρμοστεί. Κάτι που βοήθησε πολύ στη δική μας περίπτωση είναι ότι κατά τη διάρκεια της προσαρμογής δημιουργήσαμε μία ρουτίνα, την οποία θα τηρούσαμε. Τι εννοώ; Αν και ο μπαμπάς ήθελε πολύ να πηγαίνουμε μαζί τον μικρό στον παιδικό τις πρώτες μέρες, θεωρήσαμε ότι είναι καλύτερο να τον πηγαίνω μόνη μου, μιας και αυτό θα ήταν το πρόγραμμά μας και τον υπόλοιπο καιρό. Αντίστοιχα, από την πρώτη μέρα, που κάθισε 45 λεπτά μόνο, τον παρέλαβε ο παππούς και η γιαγιά, όπως και θα γινόταν αργότερα. Ο λόγος που το κάναμε έτσι είναι για να μην αλλάξει κάτι στην πορεία, που μπορεί να δημιουργήσει ανασφάλεια στο παιδί (“γιατί ενώ ερχόταν η μαμά να με πάρει τώρα σταμάτησε”). Φυσικά, ήξερε από την αρχή ότι θα τον παραλάβει ο παππούς και η γιαγιά.
Φυσικά, η προσαρμογή για κάθε παιδί είναι διαφορετική. Σε κάποια παιδιά μπορεί να πάρει 1 εβδομάδα και σε άλλα να πάρει 2 μήνες. Επίσης, είναι πολύ συχνό φαινόμενο ένα παιδί να δείχνει ότι έχει προσαρμοστεί ήδη από την πρώτη εβδομάδα και μετά από καιρό να έχει άρνηση να πάει στο σχολείο. Αυτό συμβαίνει σε κάποια παιδιά όταν αντιλαμβάνονται την μονιμότητα της κατάστασης, ότι δηλαδή θα πηγαίνουν κάθε μέρα στο σχολείο και αυτή είναι μία μόνιμη συνθήκη και όχι κάτι που έγινε για λίγες μέρες.
Ενδεικτικές αντιδράσεις παιδιών στην προσαρμογή
Κατά την περίοδο της προσαρμογής τα παιδιά μπορεί να δείξουν μερικά από τα παρακάτω σημάδια:
– Κλάμα
-Γκρίνια
-Αναζητούν τους γονείς
-Παλινδρόμηση συμπεριφοράς (πχ ένα παιδί που έχει κόψει την πάνα)
-Επιθετικότητα
-Απομόνωση
Προετοιμασία
- Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να προετοιμάσουν το παιδί τους για το νέο ξεκίνημα, αλλά να προετοιμαστούν και οι ίδιοι. Μιλήστε με το παιδί σας για το σχολείο γενικά και εξηγήστε του τι να περιμένει από το σχολείο. Ειδικά για την πρώτη μέρα, εξηγήστε του αναλυτικά και ειλικρινά τι θα συμβεί και απαντήστε σε όλες του τις απορίες.
- Οι γονείς μιλάμε με θετικό τρόπο στο παιδί μας για το σχολείο. Μπορείτε να του εξηγήσετε τι θα κάνει εκεί, ότι θα κάνει πολλά παιχνίδια και φίλους, ότι θα παίζει, θα τραγουδάει και θα έχει μία πολύ ευχάριστη εμπειρία.
- Είναι σημαντικό να καταλάβει το παιδί ότι μετά το σχολείο θα γυρίζει στο σπίτι και θα είναι μαζί σας, οπότε εξηγήστε του και τι θα συμβαίνει μετά.
- Αν είναι δυνατή η εξοικείωση του παιδιού με τον χώρο του σχολείου. Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να μπείτε μέσα στην τάξη, πριν τη νέα σχολική χρονιά, περάστε απέξω και πείτε του και πάλι για το σχολείο του.
- Χρησιμοποιήστε το παιχνίδι και τα βιβλία για να του μιλήσετε για το σχολείο.
- Μαζί με το παιδί, μπορείτε να ψωνίσετε την τσάντα του και το παγούρι του (ή άλλα πράγματα που σας έχουν ζητήσει) και να τα ετοιμάσετε για την πρώτη μέρα. Αφήστε την τσάντα σε σημείο που να την βλέπει και υπενθυμίστε του ανά φάσεις ότι με αυτή θα πάει σχολείο.
Ένταξη- προσαρμογή
Έχοντας κάνει μία καλή προετοιμασία, σίγουρα η προσαρμογή θα είναι πιο ομαλή. Παρ’ ολ’ αυτά, στη φάση της ένταξης/ προσαρμογής υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να προσέξετε.
- Μην κάνετε την προσαρμογή μαζί με κάποια άλλη μεγάλη αλλαγή, όπως είναι το κόψιμο της πάνας ή της πιπίλας.
- Το ξεκίνημα του σχολείο, καλό είναι να μην συμπέσει με την έλευση νέου μέλους στην οικογένεια.
- Προσπαθήστε να μην δείξετε τις αρνητικές σας σκέψεις, μπροστά στο παιδί σας. Φυσικά, μπορείτε να μοιραστείτε ότι και για εσάς είναι δύσκολη αυτή η προσαρμογή, αλλά επικεντρωθείτε στα θετικά.
- Δημιουργήστε μία πρωινή ρουτίνα. Φροντίστε να ξυπνήσετε αρκετά νωρίς ώστε το παιδί να ντυθεί και να ετοιμαστεί χωρίς άγχος και πίεση, κάτι που μπορεί να του δημιουργήσει στρες και αρνητικά συναισθήματα για το σχολείο. Αν χρειαστεί προετοιμάστε κάποια πράγματα ήδη από την προηγούμενη μέρα.
- Να είστε σταθεροί και σίγουροι στη συμπεριφορά σας κατά τη διάρκεια του αποχαιρετισμού. Σύντομος αποχαιρετισμός με φιλιά και αγκαλιές, χωρίς, όμως, διαπραγματεύσεις.
Προσωπικά του έλεγα: “Να έχεις μία υπέροχη μέρα, θα περάσει να σε πάρει ο παππούς και η γιαγιά, σε αγαπώ πολύ”. Δεν φεύγουμε ποτέ στα κρυφά επειδή δεν θέλουμε να το δει να κλαίει.
- Είναι σημαντικό, όταν παραλαμβάνετε το παιδί να το επιβραβεύετε, να του δείξετε ότι είστε περήφανοι, αλλά και να ζητάτε να μάθετε πώς πήγε η μέρα του. Προσοχή, όμως, αν το παιδί μοιραστεί ότι δεν πέρασε καλά ή ότι κάτι το δυσκόλεψε, ακούστε το και αναγνωρίστε τη δυσκολία και το συναίσθημά του. Με λίγα λόγια μην του πείτε “έλα μωρέ μια χαρά είσαι”, αλλά κάτι όπως “καταλαβαίνω ότι ήταν δύσκολο για εσένα που μας αποχωρίστηκες και για εμένα ήταν δύσκολο, αλλά είμαι περίεργη να δω πώς θα νιώθεις αύριο. Ήταν κάτι που σου άρεσε πολύ στο σχολείο; Ποιο ήταν το αγαπημένο σου πράγμα που κάνατε σήμερα;”
- Κάτι που βρήκα βοηθητικό για εμάς ήταν ότι πέρα από τις 2 πρώτες μέρες, ενθάρρυνα τον μικρό να περπατάει μέχρι την πόρτα, αντί να τον έχω αγκαλιά. Κάναμε διάφορα “παιχνίδια” μπαίνοντας, όπως ποιος θα ανέβει πρώτος από τη ράμπα ή να ανοίξει την εξώπορτα ή να μαζέψουμε ένα φυλλαράκι από την είσοδο. Τον βοήθησαν πολύ να μπαίνει μέσα στο σχολείο με χαρά.
- Φυσικά, σε κάθε βήμα και δυσκολία η επικοινωνία με το σχολείο και τη δασκάλα είναι ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ! Το γράφω με κεφαλαία, γιατί το θεωρώ πολύ σημαντικό. Εφόσον είμαστε σίγουροι για το σχολείο, πολλές φορές πρέπει να δείξουμε εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς. Ταυτόχρονα, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δείχνουν κατανόηση στους προβληματισμούς μας και να προσπαθούν να μας εξηγήσουν τι συμβαίνει.
Θα κλείσω γράφοντας κάτι που μου είχε πει η μητέρα μου όταν ξεκινούσε ο λουκούμης τον βρεφονηπιακό και ισχύει για πολλά στάδια της ζωής των παιδιών μας. Κάτι που είναι δύσκολο για εμάς, δεν πρέπει να κρατάει πίσω τα παιδιά μας. Για το σχολείο, αυτό σημαίνει, ότι είναι πραγματικά μία υπέροχη ευκαιρία για το παιδί μας να κοινωνικοποιηθεί, να γίνει πιο ανεξάρτητο, να μάθει πολλά καινούρια πράγματα και θα το βοηθήσει πολύ να εξελιχθεί! Η προσαρμογή μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά είναι ένα απαραίτητο βήμα για να γίνουν όλα τα παραπάνω!
Εύχομαι σε όλους μια υπέροχη και συναρπαστική σχολική χρονιά!
